Modele językowe OpenAI – co musisz o nich wiedzieć, aby wybrać odpowiednie narzędzie?

Żyjemy w czasach, gdy sztuczna inteligencja przestała być tematem science fiction i stała się częścią naszej codzienności. Różnorodność dostępnych modeli może przytłoczyć wiele osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z AI.Dlatego przygotowaliśmy poniższy raport, który przybliża najważniejsze modele językowe OpenAI, ich możliwości i zastosowania – z uwzględnieniem najnowszego GPT-4.5.

Czym jest sztuczna inteligencja i jak działa?

Sztuczna inteligencja (AI) to dziedzina informatyki, która pozwala maszynom wykonywać zadania zazwyczaj wymagające nadzoru człowieka. Obejmuje rozumienie języka naturalnego, rozpoznawanie obrazów, podejmowanie decyzji czy rozwiązywanie problemów. W codziennym życiu spotykamy AI w nawigacji GPS, rekomendacjach filmowych na platformach streamingowych, asystentach głosowych czy nawet podczas odblokowania telefonu za pomocą rozpoznawania twarzy.

Działanie sztucznej inteligencji opiera się na analizie danych, następnie uczeniu się na ich podstawie oraz podejmowaniu decyzji lub wykonywaniu działań wynikających ze zdobytych informacji. Modele językowe – takie jak te oferowane przez OpenAI – są szczególnym rodzajem AI specjalizującym się w rozumieniu i generowaniu tekstu w sposób przypominający ludzką komunikację.

Jak wykorzystać modele AI w codziennym życiu i pracy?

Modele językowe od OpenAI mogą być niezwykle pomocne zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. W pracy mogą pomóc w analizie danych, tworzeniu treści, obsłudze klienta lub generowaniu pomysłów. Na co dzień możesz wykorzystać je z kolei do układania diet, planowania wycieczek, zarządzania finansami, nauki języków obcych, a nawet prowadzenia konwersacji.

Przykładowe zastosowania obejmują:

• tworzenie i edytowanie tekstów (maili, raportów, artykułów),
• pomoc w rozwiązywaniu problemów matematycznych,
• planowanie zadań i organizację czasu,
• przetwarzanie i analizę wielu informacji,
• wsparcie w programowaniu i tworzeniu stron internetowych.

Korzystanie z AI nie wymaga specjalistycznej wiedzy technicznej – wystarczy umiejętność zadawania pytań i formułowania poleceń, często nazywana „promptowaniem”.

Porównanie modeli językowych OpenAI

Firma OpenAI oferuje szereg modeli, które różnią się możliwościami, ceną i zastosowaniem. Poniżej przedstawiam najważniejsze z nich, w kolejności od najstarszych do najnowszych.

GPT-3.5

GPT-3.5 to najstarszy z porównywanych modeli, którego zasób informacji sięga września 2021 roku. Nie posiada natywnego dostępu do internetu i obsługuje relatywnie krótkie konteksty (około 4 tysiące tokenów). 

Jest bardzo szybki i dostępny za darmo dla użytkowników ChatGPT, co sprawia, że jest to dobry wybór dla prostych, codziennych zadań. Model ten nie obsługuje obrazów ani zaawansowanych funkcji, ale dla początkujących użytkowników stanowi dobrą opcję do zapoznania się z możliwościami AI.

GPT-4o Mini

Wprowadzony w 2024 roku GPT-4o Mini to mniejsza, tańsza wersja modelu GPT-4o. Dysponuje wiedzą do października 2023 roku i imponującym oknem kontekstowym – 128 tysięcy tokenów, co pozwala na analizę bardzo obszernych dokumentów.

GPT-4o Mini jest znacznie tańszy od poprzednich modeli (60% tańszy od GPT-3.5 Turbo) i jednocześnie dwukrotnie szybszy. Obsługuje wejścia obrazowe i wywoływanie funkcji, co czyni go wszechstronnym narzędziem zarówno dla użytkowników indywidualnych, jak i deweloperów.

GPT-4o z zadaniami

Ten specjalny tryb ChatGPT wprowadzony pod koniec 2024 roku wyróżnia się możliwością planowania zadań. Użytkownik może polecić modelowi np. „przypomnij mi za tydzień o spotkaniu” lub „wysyłaj mi codziennie prognozę pogody o 8:00”, a model zaplanuje takie zadanie i automatycznie je wykona o wskazanej porze. 

Funkcjonalność ta przekształca ChatGPT w proaktywnego asystenta – podobnego do Siri czy Alexy, i jest dostępna tylko dla subskrybentów płatnych wersji.

GPT-o1 Pro

Najbardziej zaawansowany model pierwszej generacji „o” od OpenAI, zaprojektowany z myślą o trudnych zadaniach wymagających głębokiego rozumowania. Wykorzystuje rozumowanie łańcuchowe (chain-of-thought), dzięki czemu w testach z nauk ścisłych osiąga wyniki wyższe od doktorantów. Wiedza modelu sięga końca 2023 roku, a obsługiwane okno kontekstowe to 128 tysięcy tokenów.

GPT-o1 Pro dostępny jest w dwóch trybach: standardowym oraz Deep Research. Ten drugi jest przeznaczony do tworzenia rozbudowanych, szczegółowych raportów i analiz, co jest szczególnie przydatne dla osób prowadzących badania naukowe lub biznesowe. Główną wadą tego modelu jest jego wysoka cena oraz wolne tempo generowania odpowiedzi – czasem odpowiada na problem nawet po 10 minutach.

o3-mini i o3-mini-high

Najnowsze modele z serii „reasoning” OpenAI wprowadzono na początku 2025 roku. Mimo nazwy „mini” przynoszą ogromne usprawnienia wydajnościowe i przewyższają GPT-o1 w wielu zastosowaniach. Model o3-mini jest aż 93% tańszy w użyciu niż GPT-o1 i oferuje większe okno kontekstowe (200 tysięcy tokenów wejścia i 100 tysięcy tokenów wyjścia).

Wyjątkową cechą o3-mini jest możliwość dostosowania „wysiłku rozumowania” – użytkownik może wybrać tryb niski, średni lub wysoki w zależności od potrzeb. Tryb o3-mini-high zapewnia jakość porównywalną z GPT-o1 Pro przy znacznie niższych kosztach, choć wtedy nieco wydłuża się czas oczekiwania na odpowiedź.

GPT-4.5 – najnowszy model OpenAI

27 lutego 2025 roku OpenAI zaprezentowało swój najnowszy model językowy – GPT-4.52. Według firmy jest to „największy i najlepszy model do rozmów”, oferujący szerszą bazę informacji i lepsze rozumienie intencji użytkownika. Interakcja z GPT-4.5 jest więc bardziej naturalna, a model wykazuje wyższą inteligencję emocjonalną.

GPT-4.5 wyróżnia się znacznie rzadszymi „halucynacjami”, czyli generowanymi nieprawdziwymi informacjami. Trafność SimpleQA (odpowiedzi na pytania wymagające rozległej wiedzy) wynosi dla tego modelu 62,5%, w porównaniu do 38,2% GPT-4o i 47% OpenAI o1. Oznacza to, że model znacznie rzadziej podaje błędne odpowiedzi. Obsługuje wywoływanie funkcji, strukturalne wyjścia, przetwarzanie strumieniowe i komunikaty systemowe, a także analizuje obrazy.

Obecnie GPT-4.5 jest dostępny dla użytkowników ChatGPT Pro (200$ miesięcznie), a w najbliższych tygodniach ma zostać udostępniony również subskrybentom tańszego planu Plus (20$ miesięcznie). Wdrożenie podzielono na etapy ze względu na ograniczoną moc obliczeniową – obecnie OpenAI pracuje nad zwiększeniem dostępności sprzętowej.

Jak wybrać odpowiedni model językowy AI?

Wybór odpowiedniego modelu sztucznej inteligencji może sprawić trudność osobom bez zaplecza technicznego. W obliczu szybko rozwijającej się technologii AI i rosnącej liczby dostępnych narzędzi kluczowe jest zrozumienie, który z nich najlepiej odpowiada konkretnym potrzebom. Poniżej rozszerzona analiza, która pomoże Ci podjąć świadomą decyzję w zależności od Twoich potrzeb, umiejętności i budżetu.

Modele dla początkujących użytkowników

GPT-3.5

GPT-3.5 to doskonały początek przygody z AI dla osób, które nigdy wcześniej nie korzystały z modeli językowych. Jego główne zalety to prostota, szybkość działania i brak bariery finansowej. Idealnie sprawdza się w podstawowych zastosowaniach, takich jak pisanie krótkich tekstów, odpowiadanie na proste pytania czy pomoc w nauce języków obcych.

Należy jednak pamiętać o jego ograniczeniach – model bazuje na stanie wiedzy sięgającym września 2021 roku, więc brakuje mu informacji o późniejszych wydarzeniach. Ponadto obsługuje relatywnie krótki kontekst (około 4 tysięcy tokenów), co uniemożliwia mu analizę dłuższych dokumentów czy prowadzenie złożonych rozmów. Mimo tych wad dla początkujących użytkowników oferuje wystarczającą funkcjonalność bez konieczności ponoszenia kosztów.

GPT-4o Mini

GPT-4o Mini stanowi znakomity wybór dla bardziej zaawansowanych początkujących lub osób poszukujących lepszego stosunku jakości do ceny. Model został wprowadzony w 2024 roku jako ulepszenie bezpłatnej wersji ChatGPT. Jego korpus z kolei sięga października 2023 roku, co czyni zasób informacji znacznie bardziej aktualnym niż GPT-3.5.

GPT-4o Mini wyróżnia się imponującym oknem kontekstowym (128 tysięcy tokenów), więc analizuje obszerne dokumenty. Jest również około dwukrotnie szybszy od swoich poprzedników, ale zachowuje przy tym wysoką jakość odpowiedzi – osiąga około 82% wynik w teście MMLU, co plasuje go na poziomie zbliżonym do GPT-4 Turbo.

Dodatkowo model ten obsługuje multimodalność – potrafi interpretować obrazy oraz wywoływać funkcje, co znacząco rozszerza jego możliwości. Jest to idealne rozwiązanie dla studentów, freelancerów i małych przedsiębiorców, którzy potrzebują zaawansowanych funkcji w przystępnej cenie.

Modele dla profesjonalistów i kadry zarządzającej

GPT-4o z zadaniami

Dla osób zarządzających czasem, managerów i profesjonalistów potrzebujących nie tylko narzędzia do generowania tekstu, ale także osobistego asystenta, GPT-4o z zadaniami stanowi przełomowe rozwiązanie. Ten specjalny tryb wprowadzony pod koniec 2024 roku wyróżnia się unikalnymi funkcjami planowania zadań.

Model ten sprawdza się szczególnie w środowiskach biznesowych, gdzie zarządzanie czasem i automatyzacja powtarzalnych czynności mogą znacząco zwiększyć produktywność. Warto zaznaczyć, że funkcja ta dostępna jest tylko dla subskrybentów płatnych wersji ChatGPT (Plus, Team, Pro), co wiąże się z dodatkowymi kosztami, jednak wersja łączy w sobie zaawansowane możliwości językowe z osobistym asystentem.

Modele dla naukowców, analityków i badaczy

GPT-o1 Pro (tryb standardowy)

Naukowcy, analitycy danych i specjaliści zajmujący się złożonymi problemami wymagającymi dogłębnego rozumowania powinni zwrócić uwagę na GPT-o1 Pro. Ten najbardziej zaawansowany model pierwszej generacji „o” OpenAI został zaprojektowany z myślą o trudnych zadaniach wymagających precyzji i kompleksowej analizy.

GPT-o1 Pro wykorzystuje rozumowanie łańcuchowe (chain-of-thought), co oznacza, że zanim udzieli odpowiedzi, rozbija problem na kroki i analizuje problem szczegółowo. Model ten doskonale sprawdza się więc w zaawansowanych zadaniach matematycznych i programistycznych, osiągając 90% skuteczności w benchmarku MATH (dla porównania GPT-4o osiąga około 70%). Jest to idealny wybór dla akademików, badaczy i specjalistów pracujących nad złożonymi zagadnieniami.

Należy jednak pamiętać o wadach – GPT-o1 Pro jest znacznie wolniejszy od innych modeli. Generowanie złożonej odpowiedzi może zająć od kilkunastu sekund do nawet 10 minut przy naprawdę trudnych poleceniach. Ponadto dostęp do tego modelu jest kosztowny – wymaga subskrypcji ChatGPT Pro ($200/miesiąc) lub dostępu do API (około $15 za 1 milion tokenów wejściowych i $60 za 1 milion wyjściowych).

GPT-o1 Pro (tryb Deep Research)

Osobom zajmującym się intensywną pracą badawczą GPT-o1 Pro oferuje specjalny tryb Deep Research. Jest to eksperymentalny tryb dostępny dla użytkowników ChatGPT Pro, który koncentruje się na tworzeniu rozbudowanych odpowiedzi w formie raportów czy artykułów.

Model generuje dłuższe wypowiedzi, często ustrukturyzowane, i podejmuje próbę przytoczenia źródeł. Jest to niezwykle przydatne dla osób pracujących w dziedzinach takich jak finanse, badania naukowe czy analiza rynku, gdzie kompleksowe opracowania są na wagę złota.

Trzeba jednak pamiętać, że tryb ten jest jeszcze bardziej czasochłonny niż standardowy GPT-o1 Pro, a podawane przez niego źródła wymagają weryfikacji, ponieważ model nie przegląda internetu w czasie rzeczywistym, a opiera się jedynie na własnym korpusie wiedzy.

Modele do zadań technicznych i programistycznych

o3-mini i o3-mini-high

Programiści, inżynierowie i matematycy powinni zwrócić szczególną uwagę na najnowszy model o3-mini oraz jego wariant o3-mini-high. Wprowadzone na początku 2025 roku przynoszą ogromne usprawnienia wydajności.

O3-mini jest aż 93% tańszy w użyciu niż GPT-o1 i oferuje imponujące okno kontekstowe – 200 tysięcy tokenów wejścia i 100 tysięcy tokenów wyjścia. To najlepszy wynik spośród wszystkich dostępnych modeli i czyni go idealnym narzędziem do analizy obszernych baz kodu czy dokumentacji technicznej.

W zadaniach programistycznych i matematycznych o3-mini osiąga lepsze wyniki niż GPT-o1, mimo znacznie niższej ceny. W benchmarkach kodowania przewyższył poprzednika w średniej skuteczności, stając się najlepszym modelem OpenAI do pracy z kodem.

Szczególnie wart uwagi jest tryb o3-mini-high, który maksymalizuje głębokość rozumowania kosztem prędkości. W tym trybie model wykonuje więcej wewnętrznych kroków, co przekłada się na jakość porównywalną z GPT-o1 Pro (a w niektórych testach nawet lepszą), ale niższą cenę. Jest to idealny wybór do rozwiązywania najtrudniejszych problemów technicznych wymagających maksymalnej dokładności przy niższym budżecie.

Najnowszy model konwersacyjny

GPT-4.5

27 lutego 2025 roku OpenAI zaprezentowało swój najnowszy model językowy – GPT-4.5. Opisywany jako „największy i najlepszy model do rozmów” oferuje szerszą bazę informacji i dokładniejszą analizę intencji użytkownika – interakcja z nim jest bardziej naturalna.

Model ten doskonale sprawdzi się w pracy copywriterów, specjalistów content marketingu, dziennikarzy, pisarzy oraz osób pracujących w kreatywnych zawodach, gdzie naturalność i rytm tekstu mają kluczowe znaczenie. Jest również idealny dla osób prowadzących media społecznościowe, gdzie jakość interakcji jest kluczowa!